της Βιργινίας Τσάδαρη (Ειδική Παιδαγωγός)
Ο όρος εξ αποστάσεως εκπαίδευση, χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία εκπαιδευτική διαδικασία στην οποία ένα σημαντικό κομμάτι της διδασκαλίας πραγματοποιείται από τον διδάσκοντα που βρίσκεται μακριά από τον διδασκόμενο, σε απόσταση αλλά και σε χρόνο.
Μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της παγκόσμιας αλλαγής-τεχνολογικής και υγειονομικής- το εν λόγω είδος προσφέρει ευκαιρίες για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, την κάλυψη των διαφοροποιημένων αναγκών των μαθητών, ενώ ταυτόχρονα, αποτελεί πρόκληση.
Η πανδημία COVID-19, έφερε τη διαδικτυακή μάθηση στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το νέο, τεχνολογικά διαφοροποιημένο κι εμπλουτισμένο μαθησιακό περιβάλλον, η «ψηφιακή τάξη», έγινε εξ ανάγκης, ο (ιστο)χώρος όπου μπορούσαν με ασφάλεια να συναντώνται εκπαιδευτικοί και μαθητές όλων των σχολικών βαθμίδων, να επικοινωνούν, να συνεργάζονται, να διαμοιράζονται ψηφιακά μέσα και πόρους, να κάνουν το μάθημά τους. Βέβαια, η φιλοσοφία της ψηφιακής τάξης θα μπορούσε, ιδανικά, να χρησιμοποιείται σε συνθήκες τεχνολογικά εμπλουτισμένης δια ζώσης εκπαίδευσης και όχι μόνο στην εξ αποστάσεως διδασκαλία, καλύπτοντας διαφοροποιημένες ανάγκες μαθητών.
Στις βαθμίδες της προσχολικής και πρωτοσχολικής εκπαίδευσης, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση πραγματοποιείται με τις μορφές της σύγχρονης και της ασύγχρονης διδασκαλίας. Στο νέο αυτό μαθησιακό περιβάλλον περιλαμβάνονται ο μαθητής, ο εκπαιδευτικός και το εκπαιδευτικό μέσο, δηλαδή ανοιχτοί ψηφιακοί εκπαιδευτικοί πόροι (όπως Αποθετήρια Υλικού, εκπαιδευτικά λογισμικά, εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, εργαλεία συγγραφής εκπαιδευτικού υλικού). Με τη χρήση των ανωτέρω, την αξιοποίηση ήχου και εικόνας, σε ψηφιακή μορφή, ο εκπαιδευτικός καλείται να δημιουργήσει εκπαιδευτικά σενάρια κατάλληλα για τους μαθητές, με σαφείς στόχους, ποικιλία δραστηριοτήτων κι εργαλείων, δημιουργικότητα στο μαθησιακό σχεδιασμό και σαφή χρονοπρογραμματισμό.
Συχνά όμως, ως εκπαιδευτικοί, αναρωτιόμαστε εάν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχουν τη δυνατότητα (όλοι) οι μαθητές μας να μαθαίνουν τα ίδια πράγματα που θα μάθαιναν αν η διδασκαλία μας ήταν η παραδοσιακή… Πιο συγκεκριμένα, στο νηπιαγωγείο όπου η μάθηση έχει μορφή παιγνιώδη και διαδραστική. Δεν παραδίδουμε μάθημα, με στόχο να ολοκληρωθεί η ύλη του Αναλυτικού Προγράμματος. Αντίθετα, οργανώνουμε αναπτυξιακά κατάλληλες και βιωματικές δραστηριότητες, βασισμένες στην συνεργασία, την αλληλεπίδραση και την ομαδο-συνεργατική διδασκαλία. Η σύγχρονη παιδαγωγική της προσχολικής ηλικίας προϋποθέτει την βιωματική εμπειρία, και ως εκ τούτου είναι αδύνατο να υλοποιηθεί μέσα από μία οθόνη και να προσαρμοστεί η διαδικασία αυτή μπροστά σε κάμερες (αν υποθέσουμε πως κάτι τέτοιο είναι νομικά επιτρεπτό και εφικτό).
Σε κάθε περίπτωση και χωρίς καμία εξαίρεση, τα προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης απαιτούν κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, προσεκτικό σχεδιασμό και εστίαση στην κατανόηση των απαιτήσεων των μαθημάτων και των αναγκών των εκπαιδευομένων. Αλλά, η διαδικασία ηλεκτρονικής διδασκαλίας σε καμιά περίπτωση και βαθμίδα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την δια ζώσης, ούτε να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα, πόσο μάλλον στο νηπιαγωγείο, που οι συνθήκες της προσχολικής τάξης είναι ιδιαίτερες.
Για κάθε αντίστοιχο, επόμενο διάστημα, υποχρεωτικής ¨αποχής¨ μας από τη σχολική τάξη λοιπόν, ας αναλογιστούμε τις δυσκολίες αυτές, με σκοπό να δημιουργήσουμε, ο κάθε εμπλεκόμενος, την κατάλληλη για τις ευαίσθητες αυτές ηλικίες, εναλλακτική λύση.